طرح های سیاسی شهید مزاری، مبتنی بر فهم واقعبینانه او از مناسبات سیاست و قدرت بود

نشست علمی" مزاری و گفتمان دولت مدرن" که به "باز بینی ساختار قدرت در افغانستان از منظر شهید مزاری" اختصاص یافته بود، با حضور استادان دانشگاه، دانشجویان و فعالان مدنی در بیستمین سالگرد شهید مزاری از سوی مرکز مطالعات توسعه و دموکراسی در هوتل انتر کانتیننتال کابل ، تالار بامیان، روز پنج شنبه 21 حوت بر گزار شد.
مرکز مطالعات توسعه و دموکراسی که به همت و تلاش جمعی از دانشجویان تاسیس شده است، هر ساله به مناسبت سالروز شهادت استاد مزاری، نشست های علمی را در پیوند با اندیشه های شهید مزاری بر گزار می کند.

محمود جعفری گرداننده برنامه با ابراز خرسندی از تشریف آوری مهمانان گفت:" این همایش نیز خوانشی دیگری از اندیشه های بلند و انسانی شهید مزاری است. این همایش خود تاکیدی است بر مطالعه ای دقیق از وضعیت حال و ایجاد دریچه های جدید برای آینده ای بهتر".
جعفری، هدف برگزاری این همایش را پیدا کردن یک راه منطقی و عقلانی برای عبور از جدال های سیاسی معمول، خواند.
سپس عارف عمار دبیر عمومی سلسله همایش های علمی مزاری و گفتمان دولت مدرن، درباره برگزاری همایش ها به اشتراک کننده ها توضیح داد و گفت:" تاکنون چهار نوبت ازین همایش ها را بر گزار کرده ایم و این پنجمین نشست علمی است که امروز با همکاری شما بر گزار می کنیم و از همه کسانیکه که در زمینه بر گزاری همایش با مرکز مطالعات توسعه و دموکراسی همکاری کرده اند تشکر و قدر دانی نمود".

گرداننده برنامه، از لطیف فیاض عضو مرکز مطالعات توسعه و دموکراسی خواست تا درباره برنامه امروزی برای اشتراک کننده ها توضیح دهد.
فیاض با اشاره به اندیشه سیاسی شهید مزاری گفت:" در افغانستان مسایل قدرت و سیاست راه تفریط و افراط را پیموده است، درین میان شهید مزاری از معدود رهبران سیاسی افغانستان بود که فهم واقع بینانه و عمیق از ساختار اجتماعی، فرهنگ، هویت و بافت قومی این کشور داشت. رهیافت ها و طرح های سیاسی شهید مزاری همواره با فهم واقع بینانه او از مناسبات سیاست و قدرت متناسب بود. شهید مزاری اگرچه رویکرد تقلیل گرایانه به سیاست نداشت و نقش فرهنگ عمومی کار گزاران سیاسی را دست کم نمی گرفت، اما ساختار سیاسی متصلب به نظر شهید مزاری از عوامل عمده چالش های ثبات و توسعه افغانستان بود. به همین دلیل بود که شهید مزاری تشکیل یک دولت وسیع البنیاد و ساختارسیاسی پلورال و متکثر را تنها راه حل اساسی و بنیادین برای ثبات و توسعه سیاسی افغانستان و نهادینه شدن دموکراسی و حکومت مبتنی بر اراده مردم می دانست".
این عضو مرکز مطالعات توسعه و دموکراسی عناوین سخنرانی و مهمانان همایش بازبینی ساختار قدرت در افغانستان از منظر شهید مزاری را برای اشتراک کننده ها معرفی کرد:
1. ساختار قدرت در اندیشه شهید مزاری از محتوا تا فرم (اسلم جوادی، صاحب امتیاز و سردبیر روزنامه جامعه و استاد دانشگاه).
2.حکومت و حدت ملی الگوی گذار به نظام پارلمانی(محمد یونس قانونی، معاون اول رییس جمهور پشین).
3. تقسیم قدرت و ثبات سیاسی در افغانستان(داکتر انورالحق احدی، وزیر پشین تجارت ومالیه و رهبر افتخاری حزب افغان ملت).
4.دولت در ملت یا نقش دولت در ملت سازی(دکتر محمد امین احمدی، رییس دانشگاه ابن سینا و عضو پشین کمیسیون نظارت بر تطبیق قانون اساسی افغانستان).

اسلم جوادی اولین سخنران برنامه به ساختار تاریخی قدرت در افغانستان اشاره کرد.

به باور او ماهیت ساختار قدرت در طول تاریخ افغانستان تغییر نکرده است. تنها شکل ها و فرم ها دیگر گون شده است. اما این استاد دانشگاه اذعان میکند که شهید مزاری در ماهیت ساختار قدرت در افغانستان تغییر آورد، او می گوید:" کاریکه شهید مزاری انجام داد، تغییر در جوهر و ماهیت ساخت قدرت و مناسبات قدرت در افغانستان ایجاد کرد ولی این تغییر لزوما، به اهداف نهایی خود نرسیده است و این راه ادامه دارد . دموکراسی خواهی در افغانستان باید شتاب بیگیرد، باید باز هم نیروهای اجتماعی موثر شکل بیگیرد، تا ما یک نظامِ داشته باشیم که درین نظام برابری شهروندی به تمام معنا و به معنای واقعی کلمه تحقق پیدا کند".

سخنرانی بعدی برنامه آقای انور الحق احدی بود. احدی گفت که در قانون اساسی افغانستان بر حقوق مساوی همه شهر وندان تاکید شده است. اما از نظر احدی علت بی ثباتی در افغانستان عدم موفقیت کمیسیون انتخابات است.

او می گوید که کمیسیون انتخابات نتوانست یک انتخابات شفاف را در افغانستان بر پا کنند. در انتخابات گذشته عدم شفافیت انتخابات به حدی بود که راستی خطر خشونت وجود داشت. او تاکید که ناکامی کمیسیون انتخابات یک عامل کلان در بی ثباتی افغانستان گردیده است.

به نظر او دلیل دیگر بی ثباتی در افغانستان عدم مدیریت خوب بوده است. احدی در این مورد به عملکرد رییس جمهور پشین اشاره دارد و می گوید:" بسیاری از عملکرد های رییس جمهور در قانون اساسی نیست. مثلا انتخابات شاروالی ها. شاروالی ها در افغانستان باید انتخابی باشند و نباید رییس جمهور اقدام به انتصاب  آنان کنند. ولی رییس جمهور این کار را نکرد و همچنین به دلیل به وجود نیامدن شورا های ولسوالی ها، دو سوم مجلس سنا انتصابی می باشد که این کار خلاف قانون است".
احدی بر اصلاحات تاکید کرد و گفت:" پیشنهاد من این است که پروژه اصلاح رژیم به حلقه رسمی محدود نشود. ما طرفدار بی عدالتی در افغانستان نیستیم، ما یک جامعه کثیرالقوم هستیم و از جامعه کثیر القوم یک ملت واحد بسازیم. درین باره باید پیشنهادات عادلانه و با انصاف داشته باشیم. به نظر احدی، مدیریت درست نظام و انتخابات شفاف می تواند بی ثباتی ما را تا اندازه بسیار زیادی کم کند".

داکتر امین احمدی، سخنران دیگر همایش "مزاری و گفتمان دولت مدرن" بود که در باره نقش دولت در ملت سازی سخنرانی کرد و در سخنرانی خود گفت:" چرا ما میخواهیم یک ملت باشیم؟ هدف اساسی این است که می خواهیم به ثبات و صلح پایدار در چارچوب افغانستان متحد دست پیدا کنیم. این هدف اساسی است. سوال اساسی این است که صلح و ثبات پایدار در چارچوب یک افغانستان ملت میشود و دولت - ملت میشود، چه وقتی به دست می آید؟ پاسخ ساده و سر راستش این است که وقتی به وجود می آید که رضایت عمومی و فراگیر و مشروعیت در کنار رفاه اجتماعی و عدالت، در مورد ساخت دولت وجود داشته باشد. اگر چنین رضایت فراگیر و عمومیی که به نوع مشروعیت هم به حساب می آید همراه رفاه اجتماعی وعدالت باشد در حقیقت صلح و ثبات پایدار شکل می گیرد".
به باور احمدی؛ در افغانستان، ملت و شهروند که دو مولفه اساسی دولت مدرن است، به صورت ناقص شکل گرفته اند و به یک نقطه اطمینان بخش نرسیده اند که این  امر می تواند خود مانعی در برابر ملت سازی باشد.
با ختم سخنرانی امین احمدی گرداننده برنامه پایان برنامه را اعلام کرد و از اشتراک کننده ها خواست تا اگر سوالی داشته باشند، از مهمانان برنامه  بپرسند.

  جلسه با چند پرسش اشتراک کننده ها از مهمانان گفتمان بازبینی ساختار قدرت در افغانستان از منظر شهید مزاری، به پایان رسید.