صلح در بامیان؛ گردشگران شیفتۀ این شهر اند

محمد ابراهیم، در وسط یک راه باریک، در یک سراشیبی ایستاده است. او نفس زنان به صخره های قهوه ای رنگ بامیان که یک منظرۀ زیبا را در این ولایت ساخته است، اشاره می کند. بامیان، ولایت امنس و آرام در مرکز افغانستان است. منظره های زیبا و امنیت در این ولایت، باعث شده است که پای گردشگران زیادی به سوی این شهر کشانده شود.

بامیان، آشکارا قربانی «تروریسم فرهنگی» شد. طالبان در سال 2001 پیکره های دو بودای بزرگ را با انفجار منهدم ساختند. بوداها، با قدامت 1500 ساله، از میراث های بزرگ باستانی اند که از سوی گروه بنیاد گرای طالبان مخالف ارزش های اسلامی پنداشته شد. در این زمان، این گروه بنیاد گرا در افغانستان بر سر قدرت بودند.

طالبان در سال 2001، از قدرت کنار رانده شدند؛ اما خشونت های آن ها تا هنوز پایان نیافته است. بر اساس گزارش سازمان ملل متحد، در جریان چهار ماه اول سال جاری، نزدیک 1000 تن از افراد ملکی به دلیل خشونت های این گروه کشته شده اند.

بامیان تا هنوز از حملات ونفوذ طالبان در امان مانده است. این ولایت تا هنوز در میان دیگر ولایت ها که اکنون به میدان تاخت و تاز شورشیان مبدل گشته اند؛ چهرۀ آرام و با صفایی را از خود به نمایش گذاشته است. این ولایت در مرکز افغانستان در میان کوه های بلند هندوکش قرار گرفته است. بامیان داشتن میراث های بزرگ فرهنگی و باستانی از جمله قرار گرفتن در مسیر راه ابریشیم، افتخار نام پایتخت فرهنگی کشورهای آسیای جنوبی (سارک) را برای خود کمایی نمود.

محمد ابراهیم به تعریف و تمجید از بامیان می پردازد. او می گوید، «مغاره های بامیان نقاشی های خیلی قدیمی دنیا را در خود جای داده است که به روی سنگ ها در این جا به یادگار مانده است. هم چنان، بامیان به عنوان اولین پارک ملی شناخته شده است. در این جا در فصل زمستان می توانیم که اسکی بازی نماییم. از سوی دیگر، این شهر، در راس شهرهای توریستی در کشور قرار دارد».

محمد ابراهیم، کمی مکث می کند؛ نفس می گیرد، خود را به طرف زمین خم می کند و یک کارتوس را که از زمان جنگ های شوری در این جا بود، از زمین بر می دارد. این از معدود نشانه های جنگ در بامیان است که در سال های 1980، سربازان شوروی در مقابل مجاهدین می جنگیده اند. محمد ابراهیم می افزاید: «تمام افغانستان حسادت بامیان را می کنند. ما در صلح زندگی می کنیم».

اما بامیان یک نوستالژی دیگر را در قلب خود دارد. قبل از جنگ، خیابانگردان خارجی از این جا می گذشته است. آن ها در کلاه پشتی های خود اسلحه های شان را در آن جا حمل می کرده اند.

بامیان از نگاه موقعیت جغرافیایی با یک طبیعت سرد می باشد. منبع در آمدی دیگر هم ندارد. در آمد گردشگری نیز بسندۀ این شهر نیست. به طور عموم، مسئولین افغانستان از گردشگران خارجی که در افغانستان می آیند آمار دقیق ندارند و آمار دقیق ارایه نمی کنند. اما بخاطر گسترش جنگ و ناامنی روز افزون، تعداد گردشگران خارجی کاهش می یابد. پس از پایان ماموریت جنگی ناتو در افغانستان، طالبان دامنۀ حملات خویش را گسترش داده اند. نیروهای امنیتی افغانستان به سختی در برابر آن ها دست و پنجه نرم می کنند. اکنون سربازان افغانستان به تنهایی در برابر شورشیان می رزمند.

انجام یک نماز

در هنگام رسیدن به بامیان باید گلایه آویز بود. میدان هوایی بامیان فقط یک میدان کوچک دارد که فقط هواپیماهای کوچک می توانند در آن جا نشست نمایند. یک کمپنی، هفته سه بار کابل و بامیان را باهم وصل می کند. از طریق زمین، برای رسیدن در بامیان، فقط دو راه وجود دارد. یکی از مسیر درۀ غوربند که از ولایت پروان می گذرد و دیگر از مسیر میدان وردک. مسافرین با ترس و لرز از این مسیرها می گذرند. این دو مسیر هرازگاهی از سوی طالبان به کمین گرفته می شوند.

امیدالله آزاد، یکی از گردشگران در بند امیر می گوید: «اگر شما اهل افغانستان باشید و در مورد [مسیر منتهی به بامیان] فکر نمایید، ترجیح می دهید لباس های کهنه بپوشید و تمام اسنادهای مهم خود را که مرتبط به دولت است در خانه بگذارید. در اول یک نماز بخوانید و بعد در این مسیر حرکت نمایید». بند امیر یکی از بزرگترین تفریحگاه افغانستان است که بخاطر جهیل طبیعی و آب ایستادۀ آبی رنگ اش، به عنوان اولین پارک ملی افغانستان شناخته شده است.

محمد سجاد، یکی از هزاره های باشنده بامیان با اظهار تاسف می گوید: «در سال 2001، هواپیماهای امریکایی طالبان را مجبور به فرار نمودند. آن ها در مغاره ها و کوه ها پناه گزیدند. در مدت این سیزده سال، آن ها تقریبا در تمام شهرهای افغانستان برای خود پایگاه ساخته اند. هزاره ها بخاطر داشتن چهره های مشابه به مردم آسیای میانه به سادگی از دیگر مردم افغانستان تفکیک می شوند. مرکز اصلی آن ها در بامیان می باشد و آن ها اکثرا با گروه طالبان که یک گروه بنیادگرا می باشند در ضدیت قرار دارند.

در بامیان، صلح و آرامش بر قرار است. در این ولایت بجای صدای مهیب راکت، صدای مؤذن در شهر و قریه ها انعکاس می یابد. تنها همین صدا فضای سکوت را می شکند. باشندگان بامیان عادت کرده اند که بگویند در بامیان «امنیت خوب است ولی وضعیت اقتصادی خراب است». دکانداران با میل و رغبت به کارهای شان ادامه می دهند. اما ناامنی سراسر کشور روان آن ها را آرام نمی ماند. غلام علی، یکی از دکانداران شهر بامیان می گوید: «اگر وضعیت امنیتی خراب شود؛ دیگر شانس کمی می ماند که گردشگران در بامیان بیایند».